XIII Światowy Dzień Osób Jąkających się – 22 października 2010

(International Stuttering Awareness Day – ISAD)

Dzień Osób Jąkających się na dobre zagościł w naszym kalendarzu. Został ustanowiony w 1998 roku na V Światowym Kongresie Osób Jąkających się w Johanesburgu (RPA). Sam fakt obchodów Światowego Dnia wskazuje, że jąkanie jest nie tylko indywidualną anomalią, ale stanowi ważny problem społeczny. Szacuje się, że około 1% społeczeństwa (w tym ok. 5% dzieci) jąka się. Dlatego świat rozumiejący jąkających się (A world that understands Stuttering) to najważniejszy cel Światowego Stowarzyszenia Jąkających się

Obchody Światowego Dnia w Polsce charakteryzują się różnorodną formą: od akcji ulotkowej propagującej problematykę w społeczeństwie, poprzez promocję w mediach (w tym roku: audycja w Radio Wrocław, artykuł w Gazecie Wrocławskiej), po organizowanie Ogólnopolskich Zjazdów Osób Jąkających się (w tym roku w Toruniu).

Początkiem zrozumienia jąkania jest dostrzeżenie jego złożoności. To zaburzenie płynności mówienia, w którym wyróżniamy dwa – pozornie nie mające ze sobą związku – aspekty.

Ten pierwszy jest widoczny i znacznie częściej omawiany. To na jego podstawie identyfikuje się osoby jąkające się. Mowa tu o symptomach, między innymi takich jak: wydłużanie dźwięków, głosek, sylab, słów, czy też współruchy, tj. ruchy oczu, nóg lub innych części ciała oraz dające się zaobserwować napięcia twarzy, szyi lub klatki piersiowej. Często zauważalny jest również brak kontaktu wzrokowego.

Wysokiej klasy specjaliści, zajmujący się tą dysfunkcją, wiedzą, że istota problemu tkwi w tym drugim aspekcie – natury psychologicznej.

Dlatego jąkanie bardzo często opisuje się jako górę lodową: „nad powierzchnią”, a więc to, które się słyszy i widzi (reprezentuje pierwszy aspekt) oraz wewnętrzne „pod powierzchnią”, niedostrzegalne, lecz związane z objawami jąkania się.

Drugi element to reakcja psychiczna towarzysząca mówieniu. Rodzaj i intensywność wstydu, złości, zażenowania wpływa na zwiększenie objawów obserwowanych podczas mówienia. Może również skutkować wycofywaniem się z aktywności werbalnej w pewnych sytuacjach lub całkowitym zaprzestaniem mówienia.

Odnosząc to do modelu góry lodowej: „pod powierzchnią” tkwi strach przed rozmową, chęć unikania jej, uczucie wstydu, brak wiary w siebie, co w konsekwencji doprowadza do depresji. Ta – obrazowo mówiąc – niewidoczna część góry lodowej stanowi główny element składowy całego problemu.

Przyczyny tej dysfunkcji są złożone i nie do końca jeszcze zbadane. Mogą być wrodzone, nabyte; według różnych hipotez mają charakter czysto neurologiczny lub też psychologiczno – rozwojowy, a nawet genetyczny.

Pomimo tego z jąkania można się wyleczyć. To, czy dziecko mówiące niepłynnie zostanie osobą jąkającą się, zależy w głównej mierze od stosunku otoczenia oraz podjętych przez rodziców i terapeutów działań.

Kompleksowe oddziaływania terapeutyczne realizowane są w organizacjach pozarządowych nie nastawionych na zysk. Wysokiej klasy specjaliści mozolnie i kompetentnie wykonują swoją pracę na turnusach rehabilitacyjnych, w grupach samopomocowych – Klubach „J”, we współpracy z Poradniami Psychologiczno-Pedagogicznymi i uczelniami w wielu ośrodkach w Polsce.

Również osoby dojrzałe mogą otrzymać pomoc i osiągnąć sukces. Wymaga to rzetelnej współpracy z terapeutami oraz wiele samodzielnej pracy i samodyscypliny.

Warto podkreślić, że – pomimo występujących licznych barier – należy realizować swoje plany życiowe. Przecież jąkało się wiele znanych i wybitnych osobowości (zob.: Wikipedia).

Osoby pragnące wyrwać się z zaklętego kręgu jąkania są mile widziane!

Jeżeli chcesz uzyskać pomoc – skontaktuj się z najbliższym klubem J w Twojej okolicy.